Prawo ubezpieczeń społecznych wyróżnia dwie formy podlegania ubezpieczeniom społecznym. Wymienić tu można ubezpieczenie obowiązkowe i ubezpieczenie dobrowolne. Dowiedz się więcej o tych typach ubezpieczenia.
Spis Treści
Obowiązek ubezpieczenia społecznego
Zacznijmy od sytuacji, kiedy występuje obowiązek ubezpieczenia społecznego. Otóż, ubezpieczeniu obowiązkowemu podlegają osoby fizyczne, a w szczególności te, wykonujące pracę, czyli zatrudnione, a także prowadzące pozarolniczą działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Obowiązek ten jest zgodny z obowiązującą w sferze prawa ubezpieczeń społecznych tzw. lex loci laboris, czyli zasadą terytorialności, a więc powiązania obowiązku ubezpieczenia z miejscem wykonywania pracy lub działalności. Co to oznacza w praktyce? Wiąże się to z przymusem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego również cudzoziemców. Wyjątek stanowią dyplomaci lub sytuacje, gdy pobyt cudzoziemca nie ma charakteru stałego.
Grupa osób, które podlegają pod obowiązkowe ubezpieczenie społeczne
Warto precyzyjniej określić sytuacje, które dotyczą obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Okazuje się, że dotyczy ono ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, ubezpieczenia emerytalnego, ubezpieczenia chorobowego w pewnym zakresie. Ten ostatni typ ubezpieczenia chorobowego odnosi się do pracowników, członków spółdzielni, osób odbywających służbę zastępczą, małżonka Prezydenta RP.
Obowiązkowym typem ubezpieczenia społecznego jest ubezpieczenie wypadkowe. Obejmuje ono osoby podlegające po ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wyjątki od tej zasady, czyli wyłączenia, stanowią bezrobotni, osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne, posłów do Parlamentu Europejskiego, osoby wykonujące pracę nakładczą, żołnierzy niezawodowych pełniących czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką, osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
W tej grupie ujęte są także osoby pobierające świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osoby pobierające zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia. Ten rodzaj ubezpieczenia społecznego nie znajduje zastosowania również w przypadku osób pobierających wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego. Nie istnieje obowiązek ubezpieczenia społecznego w zakresie ubezpieczenia wypadkowego w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, które wynika z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy.
Wyłączenie obejmuje także osoby pobierające świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia, członków rad nadzorczych, którzy otrzymują wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji. Ubezpieczeniem wypadkowym nie są również obowiązkowo objęte osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem w myśl art. 6a u.s.u.s.. W tej grupie są też osoby uprawnione do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.
Czytaj także: Ubezpieczenia społeczne a ubezpieczenie zdrowotne
Dobrowolne ubezpieczenia społeczne
Warto również przyjrzeć się lepiej kwestii dobrowolnego podlegania pod ubezpieczenia społeczne. Jeśli chodzi o ubezpieczenie emerytalne i rentowe, dotyczy ono osób, które nie spełniają warunków do objęcia ich tym ubezpieczeniem obowiązkowo. Wyliczyć można tu np. osoby realizujące pracę wyłącznie w ramach umów o dzieło. Jeżeli okres tych ubezpieczeń przekracza 10 lat, to nie obowiązuje gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia. Dzieje się tak, gdy stan konta ubezpieczonego nie będzie tego zapewniał.
Ubezpieczenie dobrowolne dotyczy również kwestie ubezpieczenia chorobowego, które jest dostępne dla konkretnej osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Wymienić tu można: osoby wykonujące pracę nakładczą, zleceniobiorców, osoby prowadzące pozarolniczą działalność.
W tej grupie są też osoby współpracujące ze zleceniobiorcami, a także osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność lub osobami fizycznymi. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe dotyczy także doktorantów, którzy otrzymują stypendium doktoranckie, duchownych. W tej grupie znajdują się też osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.
Wiesz już, jakie są formy podlegania ubezpieczeniom społecznym.
Polecamy: Ubezpieczenia w Polsce – systematyka
