W wielu doniesieniach medialnych przewija się wątek związany z Trybunałem Konstytucyjnym. Czym tak naprawdę jest ten organ? Postanowiliśmy rozwiać te wątpliwości i przedstawić Trybunał Konstytucyjny od podszewki.
Spis Treści
Trybunał Konstytucyjny – czyli co?
Trybunał Konstytucyjny kojarzy się z wymiarem sprawiedliwości, jednak nie jest organem wymiaru sprawiedliwości. To władza odrębna i niezależna od innych. Chcąc więc zdefiniować, czym tak naprawdę jest, można stwierdzić, że to samodzielny organ konstytucyjny wydający wyroki w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej.
To organ władzy sądowniczej, który jest powołany do wykonywania kompetencji określonych w Konstytucji oraz w ustawach. Szczegóły związane z organizacją Trybunału konstytucyjnego oraz trybem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym określa ustawa. Tak stanowi art. 197 Konstytucji RP. Warto też znać siedzibę Trybunału Konstytucyjnego – to Warszawa.
Czytaj także: Podstawowe zasady ustroju RP zgodnie z Konstytucją RP
W jakich sprawach orzeka Trybunał Konstytucyjny?
Czy wiesz, w jakich kwestiach wypowiada się Trybunał Konstytucyjny? W myśl art. 188 Konstytucji RP Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją RP.
Ponadto orzeka w sprawach zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała wcześniejszej zgody wyrażonej w ustawie. Trybunał Konstytucyjny bada skargę konstytucyjną, zgodność z Konstytucją RP cele albo działalność partii politycznych.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego – kto może złożyć?
Warto też poznać katalog podmiotów, które mogą wystąpić w sprawach wymienionych w art. 188 Konstytucji RP do Trybunału konstytucyjnego. Może to być Prezydent RP, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes NSA, Prokurator Generalny.
Na liście znajduje się również Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Sądownictwa, Prezes NIK, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, ogólnokrajowe organy związków zawodowych. Wśród uprawnionych do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego wskazać można też ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, kościoły i inne związki wyznaniowe.
Czy jednak przeciętny obywatel również ma prawo złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego? Okazuje się, że tak. Wniosek może złożyć każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone.
Warto też uściślić kwestię tego, w jakich sprawach organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz ogólnokrajowe organy związków zawodowych i ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych mogą wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Mają powyższe podmioty takie prawo tylko w sprawach, gdy akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.
Czytaj także: Elementy konstrukcyjne pism procesowych – czy je znasz?
Sędzia Trybunału Konstytucyjnego – kto może nim zostać?
Przyjrzyjmy się teraz lepiej sylwetce sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Kto może nim zostać? Okazuje się, że może nim zostać osoba, która wyróżnia się wiedzą prawniczą i spełnia wymagania niezbędne do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego lub sędziego NSA. Ponadto sędzia Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego urzędu jest niezawisły i podlega tylko Konstytucji RP.
Zakaz przynależności do partii politycznej, związku zawodowego, prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów to najważniejsze wymagania związane z pełnieniem funkcji sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
Sędzia Trybunału Konstytucyjnego nie może ponadto wykonywać innego zajęcia o charakterze zarobkowym lub niezarobkowym, które utrudniałoby pełnienie przez niego obowiązków, uchybiałoby godności urzędu lub mogłoby podważać zaufanie do jego bezstronności lub niezawisłości.
Wymagania co do osoby sędziego są sędziego są więc spore. Sędzia ma jednak immunitet, co chroni go przed odpowiedzialnością w różnych sprawach. Jednocześnie odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie przepisów prawa, uchybienie godności urzędu, naruszenie Kodeksu Etycznego Sędziego Trybunału Konstytucyjnego czy też inne nieestetyczne zachowania, które mogłyby podważyć zaufanie wobec niego.
