Zapewne wielokrotnie słyszałeś o hipotece. Teraz przyjrzyjmy się lepiej temu, czym jest to zjawisko. Jaka jest istota i funkcja hipoteki? W jaki sposób powstaje hipoteka? Zapraszamy do lektury.
Spis Treści
Hipoteka – na czym można ją ustanowić?
Wśród rzeczowych środków zabezpieczenia wierzytelności wymienia się hipotekę. To ograniczone prawo rzeczowe o charakterze akcesoryjnym. W tej grupie wymienia się również np. zastaw. Służy ona do zabezpieczenia wierzytelności. Ustawodawstwo rozdziela natomiast zakres zastosowania zastawu oraz hipoteki. Warto przyjrzeć się lepiej tej tematyce. Podstawową różnicą między zastawem a hipoteką jest to, że to pierwsze prawo może obciążać jedynie rzeczy ruchome i zbywalne prawa majątkowe. Natomiast hipotekę można ustanowić na nieruchomościach i zbywalnych prawach.
Hipoteka – regulacje prawne
Kwestie związane z instytucją hipoteki zostały uregulowane w ustawie z 06.07.1982 roku o księgach wieczystych i hipotece. W 2009 roku dokonano natomiast dość istotnej nowelizacji w zakresie tej instytucji. Inne źródła, które omawiają zagadnienie hipoteki to także rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 15.02.2016 roku w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym.
Istota hipoteki – na czym polega?
Przyjrzyjmy się również, jaka jest istota hipoteki wyrażona w przepisach prawa. Okazuje się, że hipotekę ustanawia się w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności. Wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją własnością stała się hipoteka, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Wskazuje na to art. 65 ust. 1 KWU.
Co ciekawe, hipoteka może zabezpieczać oznaczoną wierzytelność wynikającą z określonego stosunku prawnego, także wierzytelność przyszłą, kilka wierzytelności z różnych stosunków prawnych, a także wierzytelności przysługujące kilku podmiotom.
Jak powstaje hipoteka?
Warto poznać również sposób powstawania hipoteki. Zwykle powstaje ona na mocy umowy. Zawierają ją wierzyciel, który jest wierzycielem hipotecznym, a także właściciel obciążonej nieruchomości. Staje się on dłużnikiem hipotecznym. Co ciekawe, dłużnikiem hipotecznym w określonych w ustawie przypadkach może stać się również osoba, która ma inna prawo do nieruchomości niż własność.
Czytaj także: Postępowanie w sprawach własności intelektualnej
Oświadczenie właściciela musi być złożone w formie aktu notarialnego. Niezbędny jest też wpis w księdze wieczystej. Jest to więc wymóg wpisu o charakterze konstytutywnym. Inaczej w przypadku ustanowienia hipoteki na nieruchomości dłużnika banku. Podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej stanowi w takim przypadku dokument bankowy, który potwierdza udzielenie kredytu albo pożyczki bankowej.
Kto może być obciążony hipoteką?
Warto pamiętać, że nie tylko dłużnik może mieć hipotekę. Można też obciążyć swoją nieruchomość w celu zabezpieczenia cudzego długu. W takiej sytuacji dłużnik osobisty odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania. Natomiast właściciel odpowiada rzeczowo za obciążoną nieruchomość.
Odpowiedzialność za zobowiązania
Jak już wiesz, właściciel nieruchomości, który nie ma długów, ale po prostu zabezpieczył cudzy dług na własnej nieruchomości, odpowiada jedynie tą nieruchomością. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku dłużnika. Odpowiada on zarówno nieruchomością, jak i majątkiem osobistym. Sposób, w jaki wierzyciel będzie zaspokajał swoje roszczenie, zależy od wierzyciela. Ustanowienie hipoteki wzmacnia pozycję wierzyciela względem dłużnika.
Hipoteka przymusowa – co to takiego?
W niektórych przypadkach wierzyciel ma prawo na swój wniosek żądać ustanowienia hipoteki przymusowej. Wówczas dłużnik nie musi wyrażać zgody na ustanowienie hipoteki. W jakich przypadkach dochodzi do takiej sytuacji?
W sytuacji, gdy wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, wierzyciel może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika.
Wyróżnia się też skarbową hipotekę przymusową. Wówczas to Skarbowi Państwa i jednostkach samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach dłużnika.
Czytaj także: Zakończenie postępowania cywilnego – jak wygląda?
