Tematem, który jest bardzo istotny z punktu widzenia uczestników konkretnej sprawy cywilnej, jest oczywiście zakończenie postępowania cywilnego. Zobacz, na czym polega ten etap postępowania. Czy sąd jest związany żądaniem powoda? Sprawdź już teraz.
Spis Treści
Zakończenie postępowania cywilnego – zasady orzekania
Jedna z zasad orzekania brzmi: Ne eat iudex ultra petita partiom. Oznacza ona, że sąd ma zakaz wyrokowania co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, a także zasądzania ponad żądanie. Tym samym, sąd jest związany żądaniem powoda zawartym w pozwie. Oczywiście, od każdej zasady przewiduje się wyjątki. Okazuje się, że wyjątkiem od tej reguły są postępowania z zakresu prawa pracy, w których sąd może orzekać ponad żądanie.
Wśród innych zasad, na jakich bazuje zakończenie postępowania cywilnego, wymienić można możliwość ograniczenia odpowiedzialności pozwanego, możliwość rozłożenia świadczenia na raty, a także możliwość zasądzenia odpowiedniej sumy według oceny sądu.
Czytaj także: Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – czym jest?
Ograniczenie odpowiedzialności pozwanego
Pierwsza z wymienionych zasad polega na tym, że sąd może bez wymieniania przedmiotów majątkowych ani ich wartości, uwzględnić powództwo, jednocześnie zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Na podstawie art. 319 k.p.c. są może ograniczyć taką odpowiedzialność.
Przyjrzyjmy się lepiej temu zagadnieniu na przykładzie. Sąd może np. ograniczyć odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe do chwili przyjęcia spadku. Występuje ograniczenie odpowiedzialności w sytuacji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Zasądzenie sumy według oceny sądu
Art. 322 k.p.c. przewiduje wyjątek od zasady, która głosi, że wszystkie elementy żądania muszą być w sposób dokładny i ścisły udowodnione. Sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.
Co istotne, taka ocena musi zostać dokonana na podstawie zasad rozumowania logicznego i całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego.
Opcja rozłożenia świadczenia na raty
Ciekawym rozwiązaniem jest art. 320 k.p.c., który daje sędziemu możliwość rozłożenia świadczenia na raty. Nazywa się ją moratorium sędziowskim. Okazuje się, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie.
Artykuł 320 k.p.c. znajduje również zastosowanie w przypadku spraw związanych z nieruchomościami. W sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia SD może wyznaczyć odpowiedni termin, aby spełnić to świadczenie.
Czytaj także: Postępowanie w sprawach własności intelektualnej
Wyrok – zakończenie postępowania cywilnego
Bardzo ważnym elementem zakończenia postępowania cywilnego jest wyrok. Stanowi on merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie. Sąd orzeka w nim o zasadności żądania albo pozwu, albo wniesionego środka zaskarżenia.
Wyróżnia się różne kryteria, wedle których można dokonać podziału rodzajów wyroków. Wskazuje się m.in. na wyroki konstytutywne, które wywołują skutek prawotwórczy i kształtują stosunek materialnoprawny. Taki skutek może powstać z mocą wsteczną lub z chwilą uprawomocnienia się wyroku.
Znany jest też wyrok deklaratywny. Taki wyrok potwierdza istnienie określonego stanu prawnego i nie modyfikuje stosunków materialnoprawnych.
Inne rodzaje wyroków, na które warto zwrócić uwagę to m.in. wyrok wstępny, wyrok częściowy, wyrok końcowy, łączny oraz zaoczny. Przyjrzyjmy się bliżej, co kryje się pod poszczególnymi pojęciami. Sąd wydaje wyrok wstępny, gdy uzna roszczenie powoda za usprawiedliwione. Z kolei wyrok częściowy to taki, gdy do rozstrzygnięcia nadaje się tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu.
Za wyrok końcowy uznaje się wyrok wydany wówczas, gdy w postępowaniu został już wcześniej wydany wyrok wstępny lub częściowy. Z kolei wyrok łączny to taki, gdy sąd zarządził połączenie kilku oddzielnych spraw w celu ich łącznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia. Wyrokiem zaocznym jest z kolei ten wydawany ze względu na bezczynność pozwanego w postępowaniu.
Zakończenie postępowania cywilnego to bardzo ważny etap każdej sprawy. Wówczas na tym etapie powód może dochodzić swoich roszczeń i żądać ich zaspokojenia.
Czytaj także: Naczelne zasady postępowania cywilnego
