Czym w świetle prawa są organizacje pozarządowe? Jak są definiowane? Kto może założyć organizację pozarządową? Przyjrzyjmy się lepiej temu zagadnieniu. Zapraszamy do lektury.
Spis Treści
Organizacje pozarządowe – podstawa prawna
Czy wiesz, gdzie zdefiniowane zostały organizacje pozarządowe? Definicję legalną organizacji pozarządowych odnajdujemy w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Znajduje się ona w art. 3 ust. 2 wskazanej ustawy.
Pojęcie to oznacza osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia spełniające kilka wymogów.
Po pierwsze, nie mogą być one jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z 27.08.2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytucjami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi.
Po drugie, organizacje pozarządowe nie działają w celu osiągnięcia zysku. Dodatkowo, organizacjami pozarządowymi nie są partie polityczne, europejskie partie polityczne, związki zawodowe, organizacje pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji utworzonych przez partie polityczne, europejskie fundacje polityczne.
Czytaj także: Posiedzenia sądu – postępowanie cywilne
Organizacje pozarządowe a postępowanie cywilne
Jakie jest miejsce organizacji pozarządowych w postępowaniu cywilnym? Organizacje pozarządowe mogą uczestniczyć w postępowaniu cywilnym na dwa sposoby: bezpośrednio albo pośrednio. Ten pierwszy rodzaj obejmuje inicjowanie, inaczej wszczęcie, tego postępowania bądź wzięcie udziału w już toczącym się postępowaniu. Natomiast pośredni udział polega na przedstawieniu sądowi poglądu istotnego dla sprawy.
Jakie rodzaje organizacji pozarządowych może brać udział w postępowaniu cywilnym? W tej grupie znajdują się takie organizacje pozarządowe, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej. Czemu więc służy udział tych podmiotów w takim postępowaniu? Głównym zadaniem takich podmiotów jest służba ochronie praw obywateli. Podkreślenia wymaga fakt, że taka sytuacja może mieć jedynie miejsce w przypadkach określonych w ustawie.
Co ciekawe, o tym, że danej organizacji przyznaje się status organizacji uprawnionej do działania w postępowaniu cywilnym decydują jej cele statutowe. Dodatkowo, Kodeks postępowania cywilnego nie wyklucza prowadzenia przez daną organizację działalności gospodarczej, byleby działalność ta nie stanowiła jej głównego zadania. Ponadto, taka działalność gospodarcza prowadzona przez organizację pozarządową może mieć jedynie charakter wspomagający wobec działalności statutowej.
Czytaj także: Organy egzekucyjne w prawie cywilnym
Wytaczanie powództwa przez organizacje pozarządowe – kiedy jest możliwe?
Organizacje pozarządowe mogą też inicjować, np. postępowanie cywilne wytaczając powództwo na rzecz oznaczonego podmiotu. Takie zadanie może być określone w ich zadaniach statutowych. Rodzaje spraw, w których mogą wytaczać powództwo, to m.in. sprawy o alimenty, ochronę środowiska, ochronę konsumentów, ochronę równości czy ochronę praw własności przemysłowej.
Są to więc sprawy istotne z punktu widzenia osób słabszych czy też całego społeczeństwa. W założeniu więc organizacje pozarządowe chronią i reprezentują interesy tej słabszej strony w postępowaniu cywilnym.
Co ciekawe, organizacja pozarządowa za wyrażoną na piśmie zgodą przedsiębiorcy, który jest osobą fizyczną, mogą wytoczyć powództwo lub przystąpić do niego w toczących się w postępowaniu sporze z innym przedsiębiorcą.
Czytaj także: Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w prawie karnym
Pieniądze w organizacji pozarządowej – co dzieje się z jej zyskami?
Co natomiast dzieje się z zyskami, jakie osiąga organizacja pozarządowa? W takim przypadku wszelkie zyski wypracowane przez organizację jako efekt prowadzenia działalności gospodarczej mogą służyć wyłącznie finansowaniu działalności zdefiniowanej w statucie stowarzyszenia, czyli muszą być przeznaczone na realizację celów statutowych.
Kto natomiast korzysta z wypracowanych zysków? Ich beneficjentem nie mogą być członkowie takiego stowarzyszenia.
Organizacje pozarządowe są niezwykle ważne w kontekście ochrony praw poszczególnych obywateli i całych społeczności.
Czytaj także: Zakończenie postępowania cywilnego – jak wygląda?
