Wśród ogólnych celów postępowania karnego wymienia się trzy zasadnicze. To dyrektywa trafnej represji karnej, dyrektywa poszanowania godności i interesów pokrzywdzonego, a także dyrektywa szybkości postępowania. Zobacz, na czym polega każda z wymienionych dyrektyw. Poznaj już teraz lepiej zasadnicze cele postępowania karnego.
Spis Treści
Dyrektywa trafnej represji karnej – cele postępowania karnego
Pierwszą z wymienionych dyrektyw ja ta, odnosząca się do trafnej represji karnej. Stanowi o niej art. 2 par. 1 pkt 1 i 2 kodeksu postępowania karnego. Na co wskazuje przywołana dyrektywa? Celem postępowania karnego jest, aby sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Natomiast osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności.
Trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa przyczyniają się do osiągnięcia tego zadania postępowania karnego. Ma to znaczenie nie tylko w kwestii zwalczania przestępstw, ale także w zakresie ich zapobiegania. Pozwala to również na umocnienie poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego.
Czytaj także: Rozprawa w postępowaniu karnym – jak przebiega?
Dyrektywa poszanowania godności i interesów pokrzywdzonego
Drugim zasadniczym celem postępowania karnego jest poszanowanie godności i interesów pokrzywdzonego. Wskazuje na to art. 2 par. 1 pkt 3 kodeksu postępowania karnego. Co zatem jest celem postępowania karnego w tym kontekście?
Otóż, to uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego. Jednocześnie ma to za zadanie poszanowanie jego godności. To bardzo ważna zasada, która odnosi się do prawa naturalnego i kwestii szacunku do osoby pokrzywdzonej. Osoba, która doznała krzywdy potrzebuje dodatkowego wsparcia i okazania empatii ze strony wymiaru sprawiedliwości przy jednoczesnym pamiętaniu o tym, że jest stroną postępowania.
Czytaj także: Naczelne zasady postępowania cywilnego
Dyrektywa szybkości postępowania – trzeci cel postępowania karnego
Trzecim wymienionym tu celem postępowania karnego jest tempo, z jakim sprawa jest rozpatrywana. Wskazuje na niego dyrektywa szybkości postępowania. Została ona wyrażona w art. 2 par. 1 pkt 4 kodeksu postępowania karnego.
Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu. Celem postępowania karnego jest, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie.
Czytaj także: Podmioty postępowania nieprocesowego – czy je znasz?
Naczelne zasady postępowania karnego
Cele postępowania karnego to tylko część kwestii istotnych do uwzględnienia w zakresie postępowania karnego. Równie ważne jest zwrócenie uwagi na zasady procesu karnego. Przypomnijmy, że naczelną zasadą procesu karnego jest zasada prawdy materialnej. Zgodnie z tą zasadą podstawę wszystkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne. Stanowi o tym art. 2 par. 2 kodeksu postępowania karnego.
Kolejną z istotnych zasad jest ta, dotycząca udziału czynnika społecznego w postępowaniu karnym. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 3 kodeksu postępowania karnego, postępowanie karne w granicach określonych w ustawie odbywa się z udziałem czynnika społecznego.
Ponadto organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności, które przemawiają zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Wskazuje na to art. 4 kodeksu postępowania karnego.
Czytaj także: Organy egzekucyjne w prawie cywilnym
Nie można zapomnieć o jednej z kluczowych zasad postępowania karnego, a mianowicie – zasady domniemania niewinności. Została ona wyrażona przez ustawodawcę w art. 5 kodeksu postępowania karnego. Wedle tego przepisu oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.
Łacińska paremia: In dubio pro Reo, wskazuje, że niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. Należy o tym pamiętać, jeżeli chodzi o postępowanie karne.
Dodatkowo, podejrzany lub oskarżony, czyli osoba wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub osoba, wobec której skierowano o sądu akt oskarżenia, mają prawo do obrony. Co obejmuje to prawo? To prawo do samodzielnej obrony przed oskarżeniem, a także prawo do korzystania z pomocy obrońcy. O tym uprawnieniu sąd powinien pouczyć podejrzanego i oskarżonego.
