Organy egzekucyjne w prawie cywilnym

Czym są organy egzekucyjne w polskim prawie? Dowiedz się więcej na ten temat i zobacz, jakie mają one uprawnienia i obowiązki. Kiedy czynności egzekucyjne realizują sądy. Zapraszamy do lektury.

Jakie są organy egzekucyjne?

Tym pojęciem określa się podmioty, które wykonują czynności egzekucyjne. Według art. 758 k.p.c. organami egzekucyjnymi są sądy rejonowe i działający przy nich komornicy sądowi. Jak wygląda praca tychże organów? Już tłumaczymy. Zasadą jest, że czynności egzekucyjne są wykonywane przez komorników.

Czynności te realizują oni osobiście, a w przypadkach przewidzianych w ustawach mogą zlecić wykonanie określonych czynności asesorom komorniczym w celu przygotowania do wykonywania zawodu komornika. Warto mieć świadomość, że ustawodawca zastrzegł niektóre czynności dla sądów. Taką czynnością jest np. egzekucja czynności zastępowalnej albo egzekucja przez zarząd przymusowy.

Czynności zastrzeżone dla sądów w egzekucji

Co ciekawe, czynności zastrzeżone dla sądu mogą realizować referendarze sądowi. Od tej zasady również istnieje wyjątek. Referendarz sądowy nie może stosować środków przymusu, orzekać o ściągnięciu należności w trybie art. 873 k.p.c.

Ponadto, referendarz sądowy nie może również stwierdzić wygaśnięcia skutków przybicia i utraty rękojmi. Dodatkowo referendarz sądowy nie może może wykonywać czynności związanych ze sprawami o egzekucję świadczeń niepieniężnych, z wyjątkiem wydania rzeczy ruchomej. Do jego kompetencji nie należy również wykonywanie czynności dotyczących spraw o egzekucję przez zarząd przymusowy oraz o egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.

Czytaj także: Koszty procesu karnego – kto je ponosi?

Jaką rolę w postępowaniu egzekucyjnym ma sąd?

Warto wspomnieć tu o doniosłej roli sądu w postępowaniu egzekucyjnym. Pełni on nie tylko funkcję organu egzekucyjnego, ale także organu nadzorującego. To sąd sprawuje nadzór nad czynnościami, jakie wykonuje komornik. To nadzór judykacyjny z urzędu. Jak to wygląda w praktyce?

Zadaniem sądu jest wydawanie z urzędu komornikowi zarządzeń zmierzających do zapewnienia należytego wykonania egzekucji. Dodatkowo sąd usuwa zauważone uchybienia. Przykłady to np. obniżenie opłaty egzekucyjnej, a nawet zmiana prawomocnego postanowienia komornika w przedmiocie kosztów postępowania egzekucyjnego. Jak widać, sąd jest bardzo istotny w całym tym procesie.

Dodatkowo, zadaniem sądu jest nadzór egzekucji z nieruchomości i rozpoznawanie wniosku o wyłączenie komornika.

Który sąd sprawuje nadzór nad sprawą?

Jaka jest właściwość miejscowa sądu? Została ona uregulowana w przepisach szczególnych i może mieć związek z właściwością ogólną dłużnika, miejsce, gdzie praca była lub miała być wykonana. Znacznie niekiedy ma też miejsce położenia zakładu, a także to miejsce, w którym dłużnik działa wbrew swemu obowiązkowi.

Od 1 lipca 2023 roku stroną lub uczestnikiem postępowania egzekucyjnego jest sąd właściwy do podjęcia czynności. Z kolei przepisu art. 44 z indeksem górnym 1 k.p.c. nie stosuje się.

Rewir komornika to obszar właściwości sądu rejonowego, przy którym komornik działa. Dodatkowo w rewirze może pracować więcej niż jeden komornik. Istnieje również tzw. prawo wyboru komornika. To odstępstwo od przedstawionej powyżej reguły. Polega ono na tym, że wierzyciel może wybrać innego komornika niż właściwy według przepisów k.p.c. Takie uprawnienie nie jest jednak niczym nieograniczone.

Jakie są zatem ograniczenia w tej kwestii? To prawo pozwala na skierowanie wniosku o wszczęcie egzekucji do komornika z obszaru właściwości sądu apelacyjnego, na którym znajduje się siedziba kancelarii komornika właściwego zgodnie z przepisami k.p.c., a nie z całego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatkowo ograniczenia dotyczą sytuacji i konkretnych spraw, gdy wierzyciel może skorzystać z prawa wyboru komornika. To m.in. wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz zabezpieczenie roszczeń, w tym europejskich nakazów zabezpieczenia na rachunku bankowym, z uwzględnieniem wyjątków przewidzianych w k.p.c.

Czytaj także: Posiedzenia sądu – postępowanie cywilne