Praca od zawsze kojarzy nam się z czasem pełnym wysiłku i obowiązków. Poznaj najważniejsze definicje związane z pracą w świetle polskiego prawa. Zapraszamy do lektury. Zobacz, co to jest według prawa czas pracy.
Spis Treści
Czas pracy – czym jest?
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest czas pracy. Zgodnie z kodeksową definicją czas pracy jest czasem, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Ta druga część definicji ma to istotne znaczenie.
Pracę można wykonywać w zakładzie pracy albo w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę. Tym samym Kodeks Pracy zakłada możliwość pracy na umowę o pracę poza instytucją, w której pracownik jest zatrudniony.
Normy i ogólny wymiar czasu pracy
Teraz przyjrzyjmy się maksymalnemu wymiarowi czasu pracy oraz innym normom związanym z wymiarem czasu pracy. Maksymalny czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Dodatkowo nie może przekraczać przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
Zastrzeżeniem są tutaj przepisy o równoważnym czasie pracy, pogotowiu do pracy i dozorze urządzeń, pilnowaniu, straży i ratownictwie oraz pracy w ruchu ciągłym. Ograniczeniem jest także artykuł 148 o systemie skróconego tygodnia pracy. Kolejne wyjątek to artykuł 144 Kodeksu pracy o systemie pracy weekendowej.
Zastanawiasz się, w jakiś sposób może być sporządzony rozkład czasu pracy? Można to zrobić zarówno w formie pisemnej, jak i elektronicznej. Pracodawca ma obowiązek przekazania pracownikowi rozkładu czasu pracy co najmniej na tydzień przed rozpoczęciem pracy.
Polecamy: Prawo pracy – co czeka nas od sierpnia?
Czy istnieją sytuacje, kiedy pracodawca nie ma obowiązku tworzenia rozkładu czasu pracy?
Dzieje się tak, gdy plan czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy czy obwieszczenia albo z umowy o pracę. Warto wspomnieć tu o sytuacji kiedy na pisemny wniosek pracownika stosuje się dla niego ruchomy rozkład czasu pracy. Innym przypadkiem jest sytuacja, gdy ustala się indywidualny rozkład pracy.
Istnieje również sytuacja kiedy to w porozumieniu z pracownikiem ustali się czas niezbędny do wykonywania powierzonych zadań. Wówczas uwzględnia się wymiar czasu pracy, który wynika z norm określonych powyżej i wówczas taki rozkład czasu pracy ustala sam pracownik.
Jak ustala się obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy?
Wiesz już, że istnieją różne wymiary czasu pracy. Jak można obliczyć obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym? Robi się to poprzez pomnożenie 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, który przypada od poniedziałku do piątku.
Należy pamiętać, że każde święto, które występuje w okresie rozliczeniowym i przypada w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy po 8 godzin. Wymiar czasu pracy pracownika w konkretnym okresie rozliczeniowym jest również obniżony o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności według ustalonego rozkładu czasu pracy.
Tygodniowy czas pracy razem z godzinami nadliczbowymi nie może w sumie przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym wcześniej ustalony w okresie rozliczeniowym. Choć i od tej zasady są wyjątki.
Sprawdź także: Użytkowanie w Kodeksie Cywilnym
Wypoczynek – najważniejsze zasady
Kodeks pracy reguluje nie tylko czas pracy, ale również okresy wypoczynku. Należy pamiętać, że w każdej dobie pracownikowi przysługuje prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Od tej zasady istnieją jednak wyjątki. Ta reguła nie dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Nie obowiązuje w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Gdy dochodzi do takich sytuacji pracownik ma prawo do przysługującego mu równoważnego okresu odpoczynku. W każdym tygodniu pracownik ma prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Obejmuje on co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
Czytaj także: Własność w prawie – sprawdź, czym jest?
