Z pewnością wielu z nas spotkało się z określeniem „własność”. Czy jednak wiesz, czym jest święte prawo własności, na które powołuje się wiele osób? Poznaj to zagadnienie prawne lepiej.
Spis Treści
Prawo własności w Konstytucji
Zacznijmy od tego, że pojęcie własności ujęto w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W tej Ustawie Zasadniczej pojawia się wielokrotnie. Zwróćmy uwagę chociażby na artykuł 64 ustęp 1 Konstytucji RP, który wskazuje, że każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na to, że w Konstytucji nie wskazano wprost, jak to jest z tą własnością. Mimo to można dostrzec różnicowanie pomiędzy pojęciem własności oraz innych praw majątkowych. Własność ujęto w ten sposób w Kodeksie cywilnym. Reguluje ją księga druga zatytułowana „Prawo własności i inne prawa rzeczowe”. Na płaszczyźnie prawa cywilnego jest ona ściśle pojmowana jako prawo podmiotowe, ukształtowane normą artykułu 140 kodeksu cywilnego.
Składa się na nią: uprawnienie do korzystania z rzeczy, prawo do rozporządzania rzeczą, a także prawo do posiadania rzeczy. Trzeba tutaj również podkreślić, że w rozumieniu artykułu 145 Kodeksu cywilnego przedmiotem własności mogą być wyłącznie rzeczy. Do rzeczy zalicza się przedmioty materialne stanowiące przedmiot obrotu. Wymienia się także rzeczy samoistne. Aby więc uznać przedmiot za rzecz musi on spełniać te trzy wyżej wymienione warunki łącznie.
Poszerzenie cywilistycznego pojęcia własności
Niejednokrotnie można spotkać się też z innym rozumieniem własności. Wskazuje się też na własność intelektualną, którą pojmuje się jako niematerialne dobra intelektualne. Regulacja, która je obejmuje to prawo autorskie, a więc utwory literackie, artystyczne oraz naukowe. Warto również zwrócić uwagę na to, że Prawo własności przemysłowej to ustawa, która chroni inne wytwory intelektu, to jest wynalazki, wzory przemysłowe, znaki towarowe, wzory użytkowe.
Bardzo często zwraca się także uwagę na pojęcie ustrojowej funkcji własności. Należy podkreślić, że to jeden z filarów, na którym opiera się cały system prawa cywilnego. W toku rozwoju historycznego można zauważyć, że zmianom ulegają wszelkie stosunki społeczne i ekonomiczne, ale trzeba pamiętać, że ta własność zawsze ma swoje miejsce w życiu codziennym i społecznym. Tak naprawdę to od ustawodawcy i jego woli politycznej zależy to, jak będzie ustrojowo wyglądać własność. Nie można zapomnieć o funkcjach własności w wymiarze socjologicznym i psychologicznym. Wśród wielu gwarancji jednostki własność jest tą, zaliczaną do jednych z najważniejszych.
Sprawdź także: Użytkowanie w Kodeksie Cywilnym
Własność prywatna – dlaczego jest taka ważna?
Obecnie w prawie dominujące znaczenie ma własność prywatna. Stanowi już o tym Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie w artykule 20 spotykamy się z pojęciem społecznej gospodarki rynkowej, która jest oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych. Wśród tych wartości, wymienia się również tę, której poświęcono ten tekst.
Już w kolejnym artykule 21 została podkreślona zasada, że Rzeczpospolita Polska stoi na straży ochrony własności i prawa dziedziczenia. Trzeba zwrócić uwagę, że własnością prywatną jest wartość, która przysługuje jednostkom, ale też zakładanym przez te osoby fizyczne spółkom.
Rodzaje własności
Warto tutaj wymienić różne typy własności. Znana jest własność Skarbu Państwa, własność innych państwowych osób prawnych, własność samorządowa, własność spółdzielcza własność powiatowa, własność wojewódzka, własność komunalna, własność innych organizacji.
Treść i wykonywanie prawa własności
Wiemy już, że prawo własności to naczelne prawo rzeczowe. W pozytywnym ujęciu prawo własności to uprawnienia właściciela, jakie składają się na treść prawa własności. Z kolei w negatywnym kontekście, prawo własności to negatywne określenie sytuacji osób trzecich, które są wyłączone od korzystania i rozporządzania rzeczy.
Warto tutaj również zwrócić uwagę na pojęcie posiadania rzeczy. Mówi się o posiadaniu samoistnym i posiadaniu niesamoistnym.
Czytaj także: Ograniczone prawa rzeczowe – czym są?
