Jednym z ograniczonych praw rzeczowych wskazanych przez ustawodawcę jest prawo użytkowania, czyli w skrócie użytkowanie. Zobacz, czym konkretnie jest użytkowanie w Kodeksie Cywilnym i poznaj jego cechy charakterystyczne. Zapraszamy do lektury.
Spis Treści
Użytkowanie – czym jest?
Najprościej rzecz ujmując, prawo użytkowania opiera się na obciążeniu rzeczy prawem do jej używania i pobierania jej pożytków. Wynika to z art. 252 Kodeksu Cywilnego.
Użytkowanie pełni określoną funkcję społeczno-gospodarczą. W przeszłości prawo to pełniło funkcję alimentacyjną, Zazwyczaj prawo użytkowania występuje w ramach treści prawa dożywocia.
Kodeks Cywilny – trzy rodzaje podmiotowe użytkowania
Jeżeli chodzi o kwestię jaką jest użytkowanie, warto zwrócić uwagę, że Kodeks Cywilny mówi o trzech rodzajach podmiotowych użytkowania. Są to: użytkowanie przez osoby fizyczne, użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne, a także inne wypadki użytkowania.
Zwróćmy uwagę na cechy, jakimi wyróżnia się użytkowanie. Więcej o tym w dalszej części tego artykułu.
Polecamy: Workation – praca i wakacje w jednym
Ustanowienie użytkowania – na czym polega?
Przyjrzyjmy się teraz zasadom związanym z ustanowieniem użytkowania. Powstanie użytkowania następuje w trybie umownego ustanowienia tego prawa. Przynajmniej co do zasady.
Trzeba tu również podkreślić, że użytkowanie powstaje również w trybie zapisu windykacyjnego. Stanowi on czynność rozporządzenia spadkiem. Jest to więc jednostronna czynność prawna.
Musisz pamiętać, że prawa użytkowania nie można nabyć w trybie zasiedzenia. Zwraca się uwagę na fakultatywne oznaczenie terminu, a także możliwość ustanowienia odpłatności za użytkowanie rzeczy.
Treścią użytkowania wieczystego jest natomiast uprawnienie do używania rzeczy i pobierania jej pożytków.
Co jest przedmiotem użytkowania?
Przejdźmy teraz do kwestii tego, co jest przedmiotem użytkowania. W tym celu należy sięgnąć do art. 252 Kodeksu cywilnego, który wskazuje, że przedmiot użytkowania stanowią rzeczy. Warto podkreślić, że chodzi tu o różne rzeczy – zalicza się do nich zarówno nieruchomości, jak też rzeczy ruchome. Jednak wiodące znaczenie ma użytkowanie nieruchomości.
Należy podkreślić, że użytkowanie obciąża w całości oznaczoną rzecz. Jeżeli zastanawiasz się, czy rozciąga się na jej części składowe oraz na jej przynależności, to oczywiście, że tak – bez wyjątków. Potwierdzenie tego faktu możesz dostrzec w artykułach 47-48 Kodeksu cywilnego.
Co ważne, wykonywanie użytkowania nieruchomości można ograniczyć do jej oznaczonej części – mowa o tym w art. 253 par. 2 Kodeksu cywilnego.
Zasadniczo przedmiotem użytkowania – jak widać – są rzeczy. Dodatkowo są to rzeczy niezużywalne oznaczone co do tożsamości. Pamiętajmy jednak, że od tej zasady przewidziane zostały przez ustawodawcę odstępstwa. Wyjaśnimy je w dalszej części tego artykułu.
Sprawdź także: Zmiany w Kodeksie pracy [sierpień 2022] – czy korzystne dla pracowników?
Użytkowanie nieprawidłowe i pieniądze – czyli odstępstwo od klasycznego użytkowania
W prawie funkcjonuje pojęcie użytkowania nieprawidłowego. To odstępstwo od klasycznej definicji użytkowania. Tym razem rzeczami, które podlegają użytkowaniu są pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Z chwilą wydania tych rzeczy użytkownik staje się ich właścicielem.
Co natomiast dzieje się z chwilą, gdy dojdzie do wygaśnięcia użytkowania? Jak wskazuje art. 264 Kodeksu Cywilnego, użytkownik obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki. Ustawodawca nazywa właśnie opisaną powyżej sytuację użytkowaniem nieprawidłowym.
Nieprawidłowość w tym przypadku opiera się na tym, że użytkownik uzyskuje własność rzeczy oddany w użytkowanie, z powodu specyficznego przedmiotu umowy.
Co ciekawe, tzw. specyficznym przedmiotem użytkowania może być także zespół środków produkcji. Warto posłużyć się tu przykładami, które lepiej zobrazują tę kwestię. Takim specyficznym przedmiotem użytkowania mogą być środki produkcji przedsiębiorstwa albo inwentarz gospodarstwa rolnego.
Ciekawą postać użytkowania stanowi tzw. użytkowanie praw. Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa. Do ustanowienia użytkowania na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Przedmiotem użytkowania mogą być także wierzytelności czy akcje albo obligacje.
Mamy nadzieję, że lepiej zrozumiałeś, czym jest użytkowanie w Kodeksie Cywilnym.
Czytaj także: Ograniczone prawa rzeczowe – czym są?
