Czy wiesz, czym są księgi wieczyste? Poznaj ich społeczno-gospodarcze znaczenie i przekonaj się, dlaczego tak istotne jest dbanie o to, by dokonywać wpisów do ksiąg wieczystych, np. po transakcji. Dowiedz się, co może zastąpić lub mieć charakter tymczasowo zastępczy dla ksiąg wieczystych.
Spis Treści
Księgi wieczyste – czym są?
Instytucję ksiąg wieczystych ukształtowano przepisami ustawy z 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece. Trzeba podkreślić, że ma ona doniosłą rolę w obrocie cywilnoprawnym. Wystarczy tylko zwrócić uwagę na funkcję rejestracyjno-ewidencyjną ksiąg wieczystych, która ma na celu ujawnienie stanu prawnego nieruchomości. W ten sposób system ksiąg wieczystych zapewnia warunki bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami.
Księgi wieczyste mają istotne znaczenie również z punktu widzenia zapewnienia bezwzględnej ochrony praw rzeczowych wobec osób trzecich. Gwarancja bezpieczeństwa kredytu hipotecznego to kolejna, wtórna funkcja ksiąg wieczystych.
Polski system prawny oparty jest na założeniu, że księgi wieczyste są prowadzone po to, by móc ustalić stan prawny nieruchomości. Mówi o tym art. 1 ust. 1 KWU. Warto również zwrócić uwagę na to, że księgi wieczyste cechują się jawnością, a przy tym księgi wieczyste prowadzi się zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
Ujawniony stan prawny nieruchomości w księdze wieczystej
Warto tu zwrócić uwagę na urządzenie prawne jakim jest rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. To dodatkowe, jurydyczne umocnienie wiarygodności ksiąg wieczystych. Tym samym, księgi wieczyste to przedmiotowy rejestr urzędowy, który ujawnia stan prawny nieruchomości.
Co należy przez to rozumieć? Otóż, zawarty w księdze wieczystej stan prawny nieruchomości, utożsamia się z rzeczywistą sytuacją prawną tych nieruchomości. Taka jest również funkcja rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.
Księgi wieczyste a ewidencja gruntów i budynków
Zwróćmy uwagę tu na inną istotną kwestię, a mianowicie znaczenie księgi wieczystej w kontekście ewidencji gruntów i budynków. Innym rodzajem regulacji jest Prawo geodezyjne i kartograficzne, w postaci ewidencji gruntów i budynków, czasem pojawiające się w innych ustawach pod nazwą „katastru nieruchomości”.
W takim rejestrze zawarte są dane natury faktycznej, stanowią one podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i opłat, oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gruntów rolnych.
Można więc stwierdzić śmiało, że ewidencja gruntów i budynków jest jedynie w zasadzie rejestrem o charakterze informacyjnym. Dane zawarte w tego rodzaju ewidencji gruntów i budynków to podstawa oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych.
Sprawdź także: Ograniczone prawa rzeczowe – czym są?
Kwestie ujawniane w zbiorach dokumentów
Nie można zapomnieć również o tym, że zbiory dokumentów zastępują w ograniczonym zakresie księgi wieczyste. Zbiór dokumentów – co należy podkreślić – jest rejestrem zastępczym, o charakterze tymczasowym, który wyprzedza założenie księgi wieczystej.
Stanowi o tym art. 123 ust. 1 KWU. W myśl wskazanego artykułu, dla nieruchomości, które nie mają założonych ksiąg wieczystych albo których księgi zaginęły lub uległy zniszczeniu, prowadzi się we właściwych sądach rejonowych, do czasu założenia ksiąg, zbiory dokumentów przeznaczone do składania wniosków i dokumentów dotyczących ograniczonych praw rzeczowych i ograniczeń w rozporządzaniu tymi nieruchomościami.
Warto podkreślić, że zbiory dokumentów są rejestrem zastępczym o charakterze tymczasowym. Wyprzedzają one założenie księgi wieczystej.
Księgi wieczyste – prowadzenie
Wiele lat temu księgi wieczyste były prowadzone w systemie papierowym. Wówczas księga wieczysta stanowiła po prostu książkę, w którą były wpisywane istotne informacje. Dziś natomiast bazujemy na systemie teleinformatycznym. Jest to znacznie łatwiejsze rozwiązanie, ale trzeba mieć świadomość, że obecnie nadal brak dostępu do ksiąg wieczystych bezpośredniego. Kłóci się to bowiem z ochroną danych osobowych, które to mogłyby zostać ujawnione.
Czytaj także: Użytkowanie w Kodeksie Cywilnym
