Czy kiedykolwiek słyszałeś o ograniczonych prawach rzeczowych? W tym artykule wyjaśnimy, czym one są. Na wstępie przypomnijmy, że w katalogu praw rzeczowych znajdują się: prawo własności, prawo użytkowania wieczystego oraz ograniczone prawa rzeczowe. Dowiedzmy się więcej o tych ostatnich.
Spis Treści
Prawa rzeczowe i ograniczone prawa rzeczowe – czym się różnią?
Pamiętajmy, że najważniejszym prawem rzeczowym jest prawo własności, ponieważ jest prawem na rzeczy własnej. Daje ono pełny zakres możliwych uprawnień. Inaczej natomiast prezentują się ograniczone prawa rzeczowe, ponieważ są prawami na rzeczy cudzej. Z tego powodu sfera władzy uprawnionego jest ograniczona do uprawnień przyznawanych przez ustawodawcę.
Ten ograniczony zakres uprawnień spowodował, że tego rodzaju prawa nazywane są właśnie ograniczonymi prawami rzeczowymi.
Polecamy: Sposoby na rozwiązywanie problemów w pracy
Na czym polegają ograniczone prawa rzeczowe?
Należy podkreślić, że ograniczone prawa rzeczowe opierają się na wykonywaniu niektórych uprawnień na cudzej rzeczy, które w zwykłych warunkach przysługują właścicielowi. W tym kontekście są więc obciążeniami prawa własności. Zakres praw tego rodzaju jest różnorodny i w przypadku poszczególnych praw różni się od siebie.
Trzeba jednak mieć świadomość, że ograniczone prawa rzeczowe nigdy nie mogą całkowicie pozbawić właściciela wszystkich jego uprawnień względem rzeczy. Zazwyczaj więc ograniczone prawa rzeczowe polegają na korzystaniu w oznaczonym zakresie z cudzej rzeczy.
Sprawdź również: Zmiany w Kodeksie pracy [sierpień 2022] – czy korzystne dla pracowników?
Rodzaje ograniczonych praw rzeczowych
Wiemy już, że ograniczone prawa rzeczowe opierają się zazwyczaj na korzystaniu z cudzej rzeczy w oznaczonym zakresie. W tym kontekście mowa więc o takich ograniczonych prawach rzeczowych jak prawo użytkowania, służebności oraz spółdzielcze prawo do lokalu.
Istnieją jednak sytuacji, jak w przypadku hipoteki i zastawu, że nie ma tego rodzaju uprawnień. Ograniczone prawo rzeczowe polega tu wówczas na tym, że osoba uprawniona może zaspokoić swoją wierzytelność z obciążonej rzeczy. Zatem jej interes realizuje się poprzez egzekucję z rzeczy obciążonej. Z kolei ciężar właściciela polega tu na tym, że musi poddać się on tego rodzaju egzekucji.
Katalog ograniczonych praw rzeczowych
Trzeba podkreślić, że katalog ograniczonych praw rzeczowych jest zamknięty. To oznacza, że jedynie tylko niektóre z praw szerokiej listy praw na rzeczach cudzych są w myśl ustawodawcy prawami rzeczowymi.
Artykuł 244 par. 1 Kodeksu Cywilnego stanowi jasno, co należy do ograniczonych praw rzeczowych. Otóż, okazuje się, że są to: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipoteka. Warto mieć jednak świadomość, że wraz z wejściem w życie ustawy z 14 czerwca 2007 roku o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, dziś stało się już niemożliwe ustanowienie prawa do lokalu.
Nie zalicza się natomiast do ograniczonych praw rzeczowych dalszych praw na rzeczach cudzych. Trzeba powtórnie wskazać, że ograniczone prawa rzeczowe stanowią katalog zamknięty, a więc poszerzenie tej listy, wymagałoby zmian w ustawodawstwie.
Co jest przedmiotem ograniczonych praw rzeczowych?
Zapewne zastanawiasz się, co może być objęte ograniczonym prawem rzeczowym. Zasadniczo są to rzeczy. Trzeba jednak pamiętać, że istnieją wyjątki od tej reguły. Okazuje się bowiem, że w wyjątkowych sytuacjach, z mocy przepisu szczególnego, występują takie formy ograniczonych praw rzeczowych, które obciążają inne prawa majątkowe.
Warto zauważyć, że dopuszcza się chociażby użytkowanie praw, zastaw na prawach, hipotekę na użytkowaniu wieczystym, hipotekę na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, a także hipotekę na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Musisz jednak mieć świadomość, że to tylko wierzytelności poboczne, które występują względem podstawowych postaci praw na rzeczach.
Prawo zastawu obciąża jedynie rzeczy ruchome. Z kolei służebności, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka stanowią obciążenie tylko nieruchomości. Użytkowanie to ograniczone prawo na rzeczy, które dotyczy zarówno nieruchomości, jak i rzeczy ruchomych.
Czytaj także: Workation – praca i wakacje w jednym
