Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, jak wygląda postępowanie przed sądem I instancji w procesie karnym? Oto najważniejsze kwestie, które nie mogą umknąć Twojej uwadze związane z tym tematem.
Spis Treści
Kontrola oskarżenia – na czym polega?
Pierwszym krokiem w postępowaniu przed sądem I instancji jest przeprowadzenie kontroli oskarżenia. Jeżeli akt oskarżenia nie odpowiada warunkom formalnym, a także gdy nie zostały spełnione warunki wymienione w art. 334 KPK, prezes sądu zwraca go oskarżycielowi w celu usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni. Ten mechanizm nosi nazwę kontroli formalnej oskarżenie. Na zarządzenie o zwrocie oskarżycielowi przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
Oskarżyciel publiczny – w myśl art. 337 par. 3 KPK – który nie wnosi zażalenia, jest obowiązany wnieść w terminie 7 dni poprawiony lub uzupełniony akt oskarżenia.
O czym należy pouczyć pokrzywdzonego? Postępowanie przed sądem I instancji
W toku postępowania przed sądem I instancji pokrzywdzonego należy poinformować o dacie i miejscu rozprawy albo posiedzenia, o którym mowa w art. 339 par. 3 pkt 1 i 2 KPK, art. 341 KPK, art. 343 KPK. W pierwszym z wymienionych przepisów chodzi o kwestie umorzenia postępowania na podstawie art. 17 par. 1 pkt 2-11 KPK lub z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia. Z kolei art. 341 KPK wskazuje na przesłanki związane z warunkowym umorzeniem postępowania. Natomiast art. 343 KPK dotyczy rozpoznania wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy.
Na wniosek pokrzywdzonego należy też poinformować o zarzutach oskarżenia i o kwalifikacji prawnej. Gdy wniosek o poinformowanie o zarzutach oskarżenia i ich kwalifikacji prawnej złożyło tylu pokrzywdzonych, że ich indywidualne poinformowanie spowodowałoby poważne utrudnienie w prowadzeniu postępowania, informację zamieszcza się poprzez ogłoszenie na stronie internetowej sądu. W tego typu informacji musi zostać wskazana sygnatura akt sprawy, natomiast nie mogą tam zostać podane dane osobowe.
Gdy akt oskarżenia spełnia warunki formalne, prezes sądu lub referendarz sądowy niezwłocznie zarządza doręczenie jego odpisu oskarżonemu. Jednocześnie wzywa do składania wniosków dowodowych w terminie 7 dni od dnia doręczenia mu aktu oskarżenia.
Czytaj także: Zakończenie postępowania cywilnego – jak wygląda?
Pouczenie oskarżonego – o czym poucza się tę stronę?
Warto też wiedzieć, jak wygląda pouczenie oskarżonego. Postępowanie przed sądem I instancji zakłada, że oskarżony zostanie pouczony o treści kilku przepisów. Między innymi musi zostać pouczony o możliwości dokonania z urzędu zabezpieczenia na jego mieniu wykonania orzeczenia o kosztach sądowych. Dzieje się tak, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonania orzeczenia w tym zakresie będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione.
Dodatkowo, w myśl art. 338a, oskarżony jest pouczony o możliwości złożenia wniosku o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Co więcej, oskarżony uzyskuje również informację o możliwości złożenia żądania wyznaczenia obrońcy z urzędu do sądu w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu aktu oskarżenia. Oskarżony – zgodnie z art. 341 par. 1 KPK – dowiaduje się też, że ma prawo wziąć udział w posiedzeniu w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania.
Oskarżony musi zostać też pouczony na temat konsekwencji niestawiennictwa, jeżeli obecność jest obowiązkowa. Natomiast, gdy nieobecność wynika z tego, że wprawił się ze swej winy w stan powodujący niezdolność do udziału w rozprawie lub w posiedzeniu, w którym jego udział jest obowiązkowy, sąd może postanowić o prowadzeniu postępowania pomimo jego nieobecności, nawet gdy nie złożył jeszcze wyjaśnień.
Czytaj także: Postępowanie w sprawach własności intelektualnej
Pisemna odpowiedź na akt oskarżenia
W myśl art. 422 oskarżony ma też możliwość złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Należy pouczyć oskarżonego o prawie wniesienia w terminie 7 dni od doręczenia mu aktu oskarżenia pisemnej odpowiedzi na akt oskarżenia.
Co powinna zawierać? Oskarżony może w niej opisać jak według niego wyglądało zdarzenie, a także może złożyć wnioski dowodowe, np. o przesłuchanie świadków czy dołączenie określonych dokumentów.
