Nierzadko w mediach można spotkać się z pojęciem „europejski nakaz dochodzeniowy”. W tym artykule postaramy się bliżej wyjaśnić, czym on właściwie jest i w jakim celu się go wydaje. Zapraszamy do lektury.
Spis Treści
Europejski nakaz dochodzeniowy – co to jest?
Pod tym pojęciem należy rozumieć orzeczenie sądowe wydane lub zatwierdzone przez organ wymiaru sprawiedliwości jednego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu wezwania innego państwa wspólnoty do przeprowadzenia jednej lub kilku czynności dochodzeniowych w celu uzyskania materiału dowodowego. Warto wiedzieć, kiedy może być wydany taki nakaz. Otóż, może zostać wydany na każdym etapie postępowania karnego, a więc na etapie: przygotowawczym, sądowym oraz wykonawczym.
Przepisy, które stanowią podstawę prawną umożliwiającą wprowadzenie i respektowanie europejskiego nakazu dochodzeniowego, obowiązują od 8 lutego 2018 roku. Właśnie wtedy weszły w życie przepisy 62c i 62d KPK. To efekt implementacji na gruncie polskiego ustawodawstwa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2014/41/UE z 3 kwietnia 2014 roku w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych. Właśnie te przepisy wprowadzają instytucję europejskiego nakazu dochodzeniowego.
Jaki jest cel wydania europejskiego nakazu dochodzeniowego?
Zgodnie z art. 589w KPK taki europejski nakaz dochodzeniowy wydaje się w różnych celach. Jednym z nich jest przeprowadzenie dowodu, który znajduje się lub może zostać przeprowadzony na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
Kolejnym celem jest uzyskanie dowodu, który znajduje się lub może zostać przeprowadzony na terytorium innego państwa członkowskiego UE. Następny cel to zabezpieczenie śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem.
Czytaj także: Sprawy rozpatrywane w postępowaniu cywilnym
Europejski nakaz dochodzeniowy a uprawnienia sądu
Jakie uprawnienia daje europejski nakaz dochodzeniowy polskim organom wymiaru sprawiedliwości? Okazuje się, że dzięki tej procedurze polski sąd, ale także prokuratora będą mogły wystąpić z wnioskiem do innego państwa Unii Europejskiej o przeprowadzenie dowodu, który znajduje się w tym państwie. Działa to również w drugą stronę. Oznacza to, że państwa Unii Europejskiej także mają to uprawnienie i mogą występować do Polski o przeprowadzenie dowodu, który znajduje się w tym kraju.
Europejski nakaz dochodzeniowy może dotyczyć np. przesłuchania świadka albo przekazania dokumentów. Ponadto w drodze wykorzystania tego narzędzia może być wykonana każda czynność dochodzeniowa. W czym konkretnie można zastosować to narzędzie? Już śpieszymy z odpowiedzią. Otóż, europejski nakaz dochodzeniowy wydaje się przykładowo w celu tymczasowego przekazania osoby pozbawionej wolności w państwie unijnym.
Czytaj także: Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – czym jest?
Kto jest uprawniony do wydania europejskiego nakazu dochodzeniowego?
Lista podmiotów uprawnionych do tego rodzaju działania jest dość rozbudowana. Wymienić tu można m.in. organ prowadzący postępowania przygotowawcze. Wówczas europejski nakaz dochodzeniowy wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. Ponadto w tej grupie wskazuje się też Policję i organ prowadzący postępowanie sprawdzające. Tu również wymagane jest zatwierdzenie od prokuratora.
Ponadto z takim wnioskiem wystąpić może również prokurator, który prowadzi postępowanie przygotowawcze. Drugim organem jest sąd, przed którym toczy się sprawa.
Warto też rozpatrzeć sytuacje, kiedy wydanie takiego dokumentu jest niedopuszczalne. Pierwsza sytuacja zachodzi wówczas, gdy nie wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości. Natomiast druga, gdy prawo polskie nie dopuszcza przeprowadzenia lub uzyskania danego dowodu.
Europejski nakaz dochodzeniowy to narzędzie w rękach organów wymiaru sprawiedliwości, dzięki któremu znacznie łatwiej uzyskać niezbędne dowody w sprawie. Sprzyja to szybszemu wydawaniu wyroków i współpracy międzynarodowej. Ma więc istotny walor praktyczny, o którym należy pamiętać. Takie prawo obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej, więc każdy kraj członkowski jest zobligowany do przestrzegania zasad zawartych w omówionej tu dyrektywie.
Czytaj także: Naczelne zasady postępowania cywilnego
