Kodeks postępowania cywilnego zawiera dwa pojęcia: współuczestnictwa zwykłego oraz jednolitego. Zobacz, na czym one polegają. Dowiedz się, w jakich sytuacjach stosowane są przepisy o tym pierwszym, a kiedy o drugim typie współuczestnictwa. Zapraszamy do lektury.
Spis Treści
- 1 Współuczestnictwo zwykłe a jednolite – co zasadą, a co wyjątkiem?
- 2 Warunki współuczestnictwa jednolitego
- 3 Współuczestnictwo jednolite – z czym się wiąże?
- 4 Czynności wymagające zgody wszystkich współuczestników
- 5 Przykłady zastosowania przepisów o współuczestnictwie jednolitym
- 6 Pamiętaj o innych typach współuczestnictwa w polskim prawie
Współuczestnictwo zwykłe a jednolite – co zasadą, a co wyjątkiem?
Zacznijmy od tego, co tak naprawdę jest zasadą w polskim ustawodawstwie, a co stanowi wyjątek. Otóż, zgodnie z art. 73 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego w naszym prawie funkcjonuje zasada samodzielności działania. Współuczestnictwo zwykle zostało więc wyrażone literalnie w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Wedle tej regulacji każdy współuczestnik postępowania działa w imieniu własnym. Pociąga to za sobą doniosłe skutki prawne. W przypadku współuczestnictwa zwykłego wyroki mogą zapadać w różnym czasie i mieć inne brzmienie.
Wyjątek od tej zasady został umieszczony w kolejnym paragrafie drugim. Stanowi on, że: „W wypadku jednak, gdy z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok dotyczyć ma niepodzielnie wszystkich współuczestników (współuczestnictwo jednolite), czynności procesowe współuczestników działających są skuteczne wobec niedziałających. Do zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa potrzeba zgody wszystkich współuczestników.”
Warunki współuczestnictwa jednolitego
Jakie zatem są warunki zastosowania przepisu dotyczącego współuczestnictwa jednolitego? Warto je dokładniej tu rozpisać. Zacznijmy od tego, że kwestia współuczestnictwa jednolitego wynika z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisów ustawy. Tak więc zastosowanie tego rodzaju regulacji możliwe jest w dwóch sytuacjach: albo, gdy przepis na to wskazuje, albo gdy konieczność zastosowania przepisów dotyczących współuczestnictwa zwykłego wynika z konkretnej sytuacji. Tym samym, tak naprawdę to od indywidualnej sytuacji stron zależy, czy znajdzie zastosowanie wskazany przepis.
Czytaj także: Umowa sprzedaży w prawie międzynarodowym prywatnym
Współuczestnictwo jednolite – z czym się wiąże?
Warto również przyjrzeć się dokładniej skutkom współuczestnictwa jednolitego. Przede wszystkim sąd rozstrzygający wydaje wyrok o tej samej treści dla wszystkich współuczestników. Ponadto współuczestnicy jednolici są wyłączeni z kręgu świadków. Co więcej, nie znajduje tu zastosowania art. 74 Kodeksu postępowania cywilnego, wskazujący na to, że „każdy ze współuczestników sporu ma prawo samodzielnie popierać sprawę. Na posiedzenie sądowe wzywa się wszystkich tych współuczestników, co do których sprawa nie jest zakończona”.
Czynności wymagające zgody wszystkich współuczestników
Na gruncie Kodeksu postępowania cywilnego, warto wspomnieć, że istnieją również sytuacje, kiedy to czynności procesowe wymagają zgody wszystkich współuczestników. Należy wskazać, że do tej grupy zalicza się czynności procesowe wywołujące skutki w sferze materialnoprawnej. Są to: uznanie powództwa, zrzeczenie się roszczenia, zawarcie ugody.
Przykłady zastosowania przepisów o współuczestnictwie jednolitym
Warto przyjrzeć się dokładniej sytuacjom, gdy zastosowanie znajdują normy dotyczące współuczestnictwa jednolitego. W praktyce mogą to być takie sprawy cywilne jak np. powództwo osoby trzeciej o unieważnienie małżeństwa. Tu pozwani będą oboje małżonkowie. Wyrok będzie dotyczyć ich niepodzielnie.
Pamiętaj o innych typach współuczestnictwa w polskim prawie
Należy pamiętać, że istnieją różne typy współuczestnictwa w naszym ustawodawstwie. Dwa podstawowe typy współuczestnictwa to współuczestnictwo materialne oraz współuczestnictwo formalne.
To pierwsze dotyczy sytuacji, gdy przedmiot sporu stanowią prawa i obowiązki wspólne powodom lub pozwanym albo opierają się na tej samej podstawie prawnej. Natomiast to drugie, tzw. współuczestnictwo formalne występuje wówczas, gdy „roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie”. Inny typ to współuczestnictwo konieczne.
Polecamy: Spółka jawna – najważniejsze informacje
