Dziś wyjaśnimy, co to jest legitymacja procesowa. Z tego typu pojęciem spotykamy się w kontekście uprawnienia do występowania w danym, konkretnym postępowaniu jako strona albo uczestnik postępowania. Zobacz, jakie są rodzaje legitymacji procesowej.
Spis Treści
Legitymacja procesowa – poznaj jej rodzaje
Powyżej wskazaliśmy na definicję legitymacji procesowej. Przypomnijmy, że to uprawnienie do tego, by w konkretnym postępowaniu występować jako strona lub uczestnik takiego postępowania.
Wśród najpopularniejszych typów legitymacji procesowej wymienić można: legitymację czynną, legitymację bierną, legitymację zwykłą, legitymację indywidualną, legitymację nadzwyczajną, legitymację grupową, legitymację łączną, publiczną oraz prywatną. Poniżej zgłębimy dokładniej ten temat.
Legitymacja procesowa czynna i bierna – czym są?
Legitymacją czynną określa się uprawnienie do tego, by wszcząć i prowadzić określony proces w określonej roli procesowej. Legitymacja czynna przysługuje stronie, która jest czynna w postępowaniu, a więc stronie powodowej.
Z kolei legitymacja bierna stanowi uprawnienie, które zezwala na występowanie w konkretnym postępowaniu jako strona pozwana.
Czytaj także: Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym – czym jest?
Legitymacja zwykła i nadzwyczajna – wyjaśnienie pojęć
Kolejną parą przeciwstawnych sobie określeń są: „legitymacja zwykła” oraz „legitymacja nadzwyczajna”. Pod tym pierwszym pojęciem kryje się uprawnienie, które przysługuje stronom spornego stosunku materialnoprawnego.
Natomiast pod tym drugim określeniem należy rozumieć uprawnienie przysługujące podmiotom, które nie są stroną materialnoprawnego stosunku, ale na podstawie odrębnego przepisu mają prawo do występowania w procesie jako strona. W ramach tego drugiego pojęcia wyróżnia się substytucję oraz subrogację. Substytucja to inaczej legitymacja nadzwyczajna względna. Mówimy o niej, gdy podmiot legitymowany substytucyjnie występuje obok podmiotu, który jest legitymowany materialnoprawnie.
Z kolei subrogacja to inaczej legitymacja nadzwyczajna bezwzględna. W jej ramach podmiot legitymowany surogacyjnie występuje w zamian za podmiot, który jest legitymowany materialnoprawnie. Ten drugi podmiot traci w efekcie swoją legitymację. Dzieje się tak np. w przypadku spraw z zakresu prawa upadłościowego.
Polecamy: Naczelne zasady postępowania cywilnego
Legitymacja indywidualna i legitymacja grupowa – porównanie
Ciekawymi pojęciami są również „legitymacja indywidualna” oraz „legitymacja grupowa”. Na czym polegają wskazane powyżej uprawnienia?
To pierwsze przysługuje wyłącznie jednemu podmiotowi. Z kolei to drugie, jak sama nazwa sugeruje, pojawia się, gdy po jednej ze stron pojawia się większa liczba podmiotów.
Legitymacja indywidualna będzie występować, np. w przypadku, gdy jeden właściciel domaga się ochrony prawnej. Natomiast legitymacja grupowa przysługiwać będzie, gdy jedną ze stroną będzie przykładowo wielu właścicieli.
Legitymacja łączna, prywatna i publiczna – czym są?
Warto nieco miejsca poświęcić również tym trzem zagadnieniom. Legitymacja łączna przysługuje wówczas, gdy na mocy przepisów ustawy w powództwem mogą wystąpić jedynie łącznie wszystkie uprawnione do tego podmioty. Drugą sytuacją, która ma związek z legitymacją łączną, jest ta, gdy powództwo może zostać wytoczone jedynie przeciwko wszystkim osobom określonego stosunku prawnego. Ten typ legitymacji procesowej narzuca tzw. współuczestnictwo konieczne. Jeżeli będzie brakować chociaż jednego podmiotu, sąd oddali takie powództwo.
Znacznie łatwiejsze pojęcia to legitymacja prywatna oraz legitymacja publiczna. Legitymacja prywatna przysługuje podmiotom, które działają w prywatnym interesie. Z kolei legitymacja publiczna to uprawnienie podmiotów, działających w interesie publicznym. Przykładem może tu być prokurator, który wytacza powództwo kierując się ochroną interesu publicznego.
Pojęcie legitymacji procesowej jest więc niejednoznaczne i dość rozbudowane. W zależności od sytuacji, legitymacja procesowa może przybierać nieco inną formułę. Uprawnienie to zostało jednak tak skonstruowane, by ułatwić działanie całego mechanizmu postępowania cywilnego.
Sprawdź także: Umowa sprzedaży w prawie międzynarodowym prywatnym
